Savaş ve Barış I

Savaş ve Barış, okunacak satır sayısıyla ilgili bir fikir veren hacmine karşılık, içeriğiyle daha çok şey vaat ediyor insana. Anlattığı döneme ait politik savaş ve barış durumlarına ek olarak, insanların çevrelerinde, sosyal ilişkilerinde, ailelerinde ve kendi içlerindeki savaşları ve barışları da gözler önüne seriyor, bunu Rus folklorüne dair çok belirgin temalar içerisinde yapıyor.

Frnasız İmparatoru Napolyon ile devam eden savaşlar sırasında Rus toplumunun farklı tabakalarından beş farklı ailenin yaşadığı maddi ve manevi olaylar, bu ailelerin birbirleriyle, hatta bazı fertlerinin Rus Çarına dek uzanan ilişkileri, yıllar içindeki değişimlerini 880 sayfa içinde ilerleken izliyorsunuz.

"Savaş ve Barış beş asil ailenin - Bezuxovlar, Bolkonskiler, Rostovlar, Kuraginlər ve Drubetskoy ailelerinin temsilcilerinin 1805 - 1813 - yılları arasındaki yaşam ve yaşamlarından, ilişkilerinden, 1812 - yılında Napolyon'un Rusya'ya saldırısından ve bu olayın Rusya ve asillerinin yaşamına etkisinden bahseder.
Tolstoy Savaş ve Barış romanında önemli tarihi olayların yaşandığı dönemi tarif etmek için ciddi tarihi araştırmalar yapmış ve dönemin gerçeklerini öğrenmeye çalışmıştır. Aynı zamanda, birçok tarihi romanları inceleyerek yazılma stilleri hakkında bilgi toplamıştır. Kırım Savaşı gazisi olan Tolstoy Savaş ve Barış romanında standart tarihe, özellikle standart harp tarihine çok eleştirel yaklaştı. Tolstoy Napolyon Savaşları hakkında hem Fransız, hem de Rus dilinde yazılmış tüm tarihi araştırma eserlerini okumuş ve edindiği bilgileri romanda kullanmıştır. 

Eleştirel yaklaşım, yapı ve düşünce olarak birbirlerinden farklı olan ailelerin fertleri üzerinden geliştirilir. Öncelikle Rus asillerinin, Fransa ile savaş devam ederken, Napolyon tüm toplantılarda yerden yere vurulurken, Fransızca konuşmanın bir asalet sayılması gibi çelişkilere yer verir. Ailelerde öncelikle, savaş öncesindeki duygudurumları görürüz - kimi anneler oğullarını orduda yüksek emrtebelere getirmek için Çar'ın kapısını aşındırırken, kimi oğullar çocukluk aşklarına dönüşte evlenmek üzere sözler vermektedir.

Daha sonra için için kaynayan süvari birliklerinin içine sürükler bizi Tolstoy. Farklı birlik ve görevlerdeki bu oğulların savaşa, erkekliğe, vatanseverliğe ve ordu içindeki aksaklık, yozlaşmalara dikketimizi çeker. Sıcak savaşın başlamasıyla birlikte komutanların aldığı yanlış kararlar, karşı tarafın zekice saldırı planları gibi, belki sadece tablolardan gördüğümüz Austerlitz Savaşı sahneleri gözümüzün önünde bir sinemadaymışçasına gerçekleşir. Burada kahramanlık, kendini feda etmek, komutanlara ya da devlet başkanına olan bağlılık gibi düşünceler sarar bizleri, geri planda orduların işgal ettiği ya da konakladığı Rus köylerindeki sefalet içinde kalan halk bize eşlik eder. Savaş meydanında huzur bulan, tüm toplumsal, ailevi dertlerinden sıryılan, buraya sadece bu amaçla gelen kişilerin gözü kapalı bağlılıklarını, inançlarını okursunuz.

Uğranan bozgunla birlikte imzalanan ateşkes, Fransız askerlerinin Rus topraklarında ilerlemesi, savaştan yaralanarak kurtulan ya da terfi eden roman kişilerinin gözünden imzalanan barışa bakış açısı, binlerce insanın öldüğü bu savaşı sorgulama, ordudan aile yanına dönüş gibi süreçlere tanık oluruz. Barış, meydanda gerçekleşen savaşa göre daha karmaşıktır ve hemen huzur getirmeyecektir. Aynı şekilde hayat, oğullarını bekleyen aileleri de aynı noktada bırakmayacak, anneler, babalar, kardeşler ve sevgililer farklı farklı sınavlar yaşayacaklardır.

Birinci cildi okurken Tolstoy'un oluşturduğu temaların aslında ne kadar Rus yaşamıyla yoğrulduğunu, ele alınan ve vurgulanmak istenen her düşüncenin nasıl zekice işlenmiş sahnelerde kurgulandığını farketmemek elde değil. Örneğin ilk bölümde savaş öncesi asillerin ev toplantılarında herkesin Fransızca konuşma becerisine göre saygı gördüğü, aynı Fransızcayla Fransa Savaşı'nın övüldüğü, Napolyon'un mahvının dilendiği asillerin arasında, Avrupa'dan yeni dönen ve kendini olduğu gibi ifade ettiği için kaçık olduğu düşünülen, o salonlarda yapmacık olmayan tek kişi olan Pierre'nin nasıl hor görüldüğü, daha sonra babasının sadece kendine bıraktığı inanılmaz mirasa konmasıyla başlayan toplumdaki müthiş yer değişimi oldukça çarpıcıdır; benzer olaylarla yükselen pek çok Rus insanının aksine, kendi özüyle ilgili arayışlarına devam ederken çıktığı içsel yolculukta ona eşilk edersiniz. Bu dönem, Pierre Bezuxov, onun aile dostlarının kızı Natalia Rostova, savaş öncesi sevdiği Boris Drubetskoy'un ve savaş sonrası nişanlandığı Andrey Bolkonski'nin kendi yolculukları, gelişim, kayıp ve düşüşleri etrafında şekillenir. İlk cildin sonunda, yazarın anlatacaklarının bitmediği son satırlardaki felâket ve umut birlikteliğinden belli olur.

Savaş ve Barış, Cilt I

Lev Tolstoy

çev. Leyla Soykut

İletişim Yayınları, 880 sayfa