Hatun: Kadın Üzerine Tarihten Günümüze ve Kur'an Işığında Bir Deneme

Çok şaşırtıcı ve ibretli bir durumun arzıyla başlıyor yazar:

"Kadınların güzellik anlayışı erkeklere nispetle daha âli ve daha iffetlidir. Kadınlar, erkekte kuvvet gibi, şecaat gibi, akıl ve maharet gibi manevi güzelliklere daha fazla önem verir, fizikî güzelliğe ve şekle o kadar değer vermezler. Oysa erkeklerin kadınlarda aradığı ilk şart fizikî güzellik ve haricî süslerdir. Erkekler, kadınlar kadar manevî güzellikten haz almazlar, onlara nispeten bu zevkten mahrumdurlar.  Medeniyet dünyasının bu kadar moda müptelâsı olması, hanımların süse ve süs eşyasına sınırsız derecede rağbet etmesi, aslında erkeklerin günahıdır. Erkekler hatunların güzelliğinden ziyade edeplerine ve toplumsal değerlerine kıymet verselerdi, onlar edebî kemâl ve manevî cemâl hususunda birbirleriyle yarışırlardı. Bundan dolayı olsa gerek ki, Kur'an, fesadı erkeklere nispet etmiştir."

(*Yay. hazırlayanın notu: Kur'an'da insanların yeryüzünde bozgunculuk yapmaları ve cezalarıyla ilgili ayetlerde erkek zamir kullanılmıştır.)

"Ancak güzellik sevginin kuvveti olsa da, hiçbir zaman hürmetin temeli olamaz. Yahut güzelllik tek başına hürmete esas kılınamaz.

Otto Yayınları'ndan eski Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez'in yayına hazırladığı önemli bir kitap. Öncelikle, Hatunlara Hürmet Yolunda hazırlandığını belirtmekle başlayalım. İslâm'ın kadını değersiz gördüğü ya da tanımladığı gibi yargıların yaygın olduğu bir zamanda bu kitabın görevi zor olduğu kadar, önemli de.

Öncelikle, geniş bir yelpazede (dünya edebiyatında, Tevrat'ta, Yunan felsefesinde, destanlar ve Dede Korkut Masalları'nda, Mesnevî ve Hadis kitaplarında, Kur'an'da, İncil'de) hatuna bakış açısıyla ilgili önemli bir derleme yer alıyor. Bir aile reisi olarak Resul-i Ekrem başlığı çok değerli ve günümüz toplumlarındaki Müslüman erkeklere önemli dersler niteliğinde. Ardından hicap ve Bedevi Arapların, Sufilerin hicap felsefesi, Türkiye'de hicap ve Kur'an'da hicap başlıkları geliyor (Bu arada yazar Musa Carullah'ın Türk olmadığını hatırlatmakta fayda var). Görmez'in de ifadesiyle Carullah, hicap felsefesinde iddialı düşünceler dile getirmekte.

Nikâh ve Hakikati bölümü bana göre müthiş önemli bir kısım.

"Nikâh, insanı bireysel ve toplumsal hayatın büyük küçük yorgunluklarından alıkoyarak dinlendirmek, büyük küçük ıstıraplar karşısında huzura kavuşturmak için meşru kılınmıştır."

Gerçekten, günümüzde nikâhın ve beraberinde getirdiği, kültürlere yerleşmiş ve artık akıl almaz israf boyutlarına ulaşmış şatafat ve gösterişe hizmet eden maddi yükler, ve müthiş tüketim seviyesine aşinâ eşlerin nikâhının, bir dinlendirme, bir huzura kavuşturma gerçekleştirebilmesi mümkün müdür? Nikâh niyetindeki erkeklerin, ailelerin maddi şartları ve beklentileri karşısında gerilemediklerini iddia edebilir misiniz? Eş seçiminde malın mülkün, vitrinin, şeklin ve sunumun tek kriter haline geldiği, maneviyatın neredeyse öneminin kalmadığı bir zamanda...

"Allah, aranıza meveddet ve rahmet yerleştirdi." gibi ayetlerde, sevgi, muhabbet ve rahmet kelimelerinin karşılıklılık ve müştereklik ifade eden tefâ'ul kalıplarını tercih etmemiş, yine tevadd, terâhum gibi ortaklık ifade eden kalıplar yerine, tek taraflılık ifade eden meveddet ve rahmet kelimeleri kullanılmıştır. Buna göre, insan, başkalarına karşı sevgi duyuyor görünse de, aslında bu, insanın kendi kendisini sevmesi demektir.

Nikâhta, evlenecek kızın rızasının olmamasıyla ebeveynin akdinin geçersiz olacağı bilgileri de kaynaklarıyla veriliyor. Bu da toplumumuzun kanayan bir yarası değil mi?
Çokeşlilik hakkında tüm yanlış bilinenlerin düzeltilmesi ve suistimallerin önlenmesi gerektiği de bu kitapla ortaya çıkıyor. Çokeşlilik ile ilgili zorunlu hâller aynı bölümde madde madde sıralanmış.

"Ey âdem sen ve eşin cennette yerleşin..."(Bakara, 35) Bu, dünyada cenneti arıyorsan sadece bir hatun ile yaşa, demektir.

Talâk (boşanma) ve Kur'an'da yer alan beş aşaması, hatunların elinde de boşama yetkisinin olduğu gibi bilgilerden toplum ne kadar haberdar? Boşanma süreçlerinde kadına ülkemizde uygulanan tüm psikolojik ve fiziksel şiddet, cihayetler, velâyet tehditleri, mahalle baskısı ve sindirmeler, tamamen aksi yönde emirler veren Kur'an'ın hiçbir şekilde okunmuyor ve hayata geçirilmiyor olmasından kaynaklanmaktadır. Bu noktada tamamen bir suistimal haline gelmiş nafaka konusu da bu kez erkeklerin mağdur edildiği, nikâhın maddi amaçlara alet edildiği farklı bir yozlaşma. İhtiyacın çok üstünde verilen inanılmaz aylık nafaka rakamları neye hizmet ediyor, bir düşünmek gerek. Nikâhın manevi değerine etmediği kesin.

Kitabın sonunda 7 adet EK de bulunuyor. Bu kitabı bekâr, evli tüm kadınlar, erkekler, ebeveynleri okumalı. Toplumları dönüştüren ailelerdir, ailelerin temelini atan gençler, çerçevesini kuran ebeveynleridir. Kadın cinayetleri, çocuk gelinler, malı mülküne göre zorla evlendirilen kızlar hepsi bilinç ile, toplumsal vicdanın oluşmasıyla önlenebilir. Eş seçimi, nikâhın devamı, hürmet ve saygı gibi üzerinde düşünülecek konularla boşanma miktarları, hızlı evlilikler azaltılabilir. Erkeklerin kadınlara daha bilinçli ve özenli bir perspektiften bakmaları, kadınların da kendi hasletlerinin farkında olmaları çok önemli.

Hatun

Musa Carullah

hazırlayan: Prof. Dr. Mehmet Görmez

OTTO Yayınları, Mehmet Görmez Kitaplığı 05

7. baskı, Ağustos 2017, 157 sayfa